Εύκολη ή δύσκολη η αλήθεια μιας απεικονιστικής εξέτασης μαστού;

Εύκολη ή δύσκολη η αλήθεια μιας απεικονιστικής εξέτασης μαστού;

Πέτρος Μαλακάσης

Ειδικός Ακτινοδιαγνώστης Μαστού,
Διευθυντής του Απεικονιστικού Κέντρου Μαστού
& Οστεοπόρωσης Ευρωκλινική Αθηνών

Ο Ειδικός Ακτινοδιαγνώστης Μαστού Πέτρος Μαλακάσης «εξηγεί» τα διλήμματα

Πολλές γυναίκες αποφεύγουν εξετάσεις απλά για τον φόβο του αποτελέσματος

«Οι απαραίτητες «γυναικείες» εξετάσεις, όπως ψηφιακή μαστογραφία, ελαστογραφία, ή τρισδιάστατος υπέρηχος, ακόμα και αν πρόκειται απλά για τις ετήσιες εξετάσεις ρουτίνας που κάθε γυναίκα πρέπει να κάνει προφυλάσσοντας την υγεία της, δεν είναι εύκολες για τις γυναίκες, οι οποίες είναι λογικό και αναμενόμενο να διακατέχονται από αγωνία, όχι για την τεχνική που θα εφαρμοσθεί στην εξέταση, όσο για το αποτέλεσμα που θα προκύψει από αυτές. Αυτό, ενδεχομένως να οδηγεί πολλές γυναίκες στο να καθυστερούν τις εξετάσεις τους ή ακόμα και να μην τις πραγματοποιούν ποτέ, έστω κι αν αυτές αποτελούν το κατεξοχήν εργαλείο ελέγχου για τον καρκίνο του μαστού».

Αυτό τονίζει σε δηλώσεις του ο Δρ. Πέτρος Μαλακάσης, Ειδικός Ακτινοδιαγνώστης Μαστού και Διευθυντής του Απεικονιστικού Κέντρου Μαστού της Ευρωκλινικής Αθηνών, τονίζοντας χαρακτηριστικά πως «Η εμπειρία δείχνει ότι η αποφυγή των εξετάσεων δεν οφείλεται τόσο στην αντίληψη ‘’δεν έχω τίποτα’’, όσο στο φόβο ‘’κι αν έχω κάτι’’;».

Σύμφωνα με τον κ. Μαλακάση, πολύ μελάνι έχει χυθεί για το δίλημμα στο οποίο βρίσκεται ένας ιατρός για το αν και τι θα πρέπει να ανακοινώσει στην ασθενή του, μετά από μια απεικονιστική εξέταση, όπου το αποτέλεσμά της θα έχει κριθεί από τον ίδιο ως ξεκάθαρο, σαφές και μη επιδεχόμενο την οποιαδήποτε διαφοροποίηση, με τα διλήμματα να περιλαμβάνουν τις διαφοροποιήσεις σε σχέση με την ηλικία, την ανακοίνωση του αποτελέσματος «πρόσωπο με πρόσωπο», την επιλογή συγγενικού προσώπου, ή την «ασφάλεια» της γραπτής γνωμάτευσης.

«Όσα τα διλήμματα, τόσες και οι απαντήσεις φυσικά», εξηγεί ο γιατρός. «Με προεξάρχον το δίλημμα τι θα πεις όχι όταν δεν υπάρχουν ευρήματα ή τα ευρήματα δεν εμπνέουν ανησυχία, γιατί εκεί τα λόγια έρχονται αβίαστα, η έκφραση του προσώπου προδίδει την ανακούφιση και αυτό αρκεί για τη γυναίκα ώστε να κατασιγάσει την αγωνία που είχε, αλλά όταν η αλήθεια δεν είναι τόσο ευχάριστη για την ασθενή και θα χρειαστεί το κουράγιο της, το θάρρος της και η εμψύχωσή της ώστε να παλέψει και να νικήσει».

Η μη λεκτική επικοινωνία θα παίξει κι αυτή το ρόλο της. Η στάση του σώματος, η έκφραση του προσώπου, η χειρονομία, η οπτική επαφή, θα αποκτήσουν τη δυναμική τους ανάλογα με το τι οι λέξεις ετοιμάζονται να εκφράσουν. Η διαπροσωπική επίσης σχέση με την ασθενή θα επηρεάσει σε μεγάλο βαθμό το επίπεδο της ενημέρωσης.

«Αλλιώς θα μιλήσεις σε κάποια με την οποία υπάρχει μια διαχρονική επαγγελματική-φιλική σχέση και αλλιώς ίσως σε μια ασθενή που βλέπεις για πρώτη φορά», συνεχίζει ο κ. Μαλακάσης. « Θα έλεγα όμως ότι ο γιατρός δεν πρέπει να επηρεαστεί από τη συναισθηματική ταύτιση ή μη με την ασθενή. Η επικοινωνία γενικά θα επηρεαστεί από την όλη συμπεριφορά του γιατρού, από το βαθμό εξωστρέφειας που διαθέτει, από τον «τεχνοκρατικό» άρα ελαφρώς απόμακρο τρόπο ανάπτυξης διαύλων επικοινωνίας με τους ασθενείς ή αντίθετα από την εγγύτητα συναισθήματος που τροφοδοτεί τις ιατρικές του υπηρεσίες. Σε κάθε περίπτωση θα πρέπει να είναι σύμμαχος με την ασθενή και αυτό να γίνεται άμεσα αντιληπτό».

Η μαστογραφία και ειδικά η ψηφιακή με τομοσύνθεση μπορεί να ανακαλύψει καρκίνους με μέγεθος τόσο μικρό που να μην γίνονται αντιληπτοί από την ψηλάφηση. Επίσης μπορεί να δείξει τις μικροαποτιτανώσεις, ένα εύρημα που συχνά συνδέεται με το μη διηθητικό καρκίνο. Εδώ, ο ειδικός ακτινοδιαγνώστης επισημαίνει ότι «τα πράγματα είναι πιο εύκολα σε ότι αφορά το επίπεδο της ενημέρωσης. Εκεί που θα δυσκολέψουν είναι στις περιπτώσεις που τα αδιάσειστα συμπεράσματα της εξελιγμένης τεχνολογικά μαστογραφίας ή του υπερήχου «δείξουν» ένα πιο σοβαρό πρόβλημα. Εκεί ο γιατρός θα πρέπει να αποφασίσει αν θα πει την αλήθεια, κινδυνεύοντας να γίνει «δυσάρεστος» στην ασθενή, ή θα επικαλεστεί όρους και περιγραφές ασαφείς που όμως θα επιμηκύνουν την αγωνία και την ανασφάλεια της γυναίκας, «πετώντας το μπαλάκι» σε κάποιον άλλον (συνήθως γυναικολόγο ή χειρουργό μαστού), με κίνδυνο φυσικά να «καθησυχασθεί η ασθενής και να μην προβεί στις απαραίτητες περαιτέρω ενέργειες για τη θεραπεία της».


Και καταλήγει: «Ο Ακτινοδιαγνώστης Μαστού οφείλει να έχει άποψη και θέση. Σε κάθε περίπτωση η αλήθεια πρέπει να είναι οδηγός μας, αλλά η αλήθεια αυτή να διέπεται από τις αρχές της συμπαράστασης, του ειλικρινούς ενδιαφέροντος, της ειλικρινούς διάθεσης να βοηθήσουμε την ασθενή στην όποια προσπάθεια πρέπει να αναληφθεί, να δεχθούμε και να κατανοήσουμε την όποια ψυχολογική φόρτισή της και να είμαστε δίπλα της σε ότι μας χρειαστεί στη συνέχεια».